REDDEDİLMEK NEDEN BU KADAR ACI VERİR?
O tarifsiz acının nedenleri ve başa çıkma yöntemleri bu yazıda...
Reddedilmek, sebebi ne olursa olsun hiç kimse için kolay değildir ve acı verir. Ünlü Ted Konuşmaları’nın uzantısı ideas.ted adlı sitede, psikolog Guy Winch tarafından paylaşılan bir yazı reddedilmenin neden canımızı yaktığından, ve bu konuda neler yapabileceğimizden bahsediyor.
Eskiden, reddedilme riskimiz yakın sosyal çevremizle sınırlıydı. Şimdiyse, sosyal medya platformları sayesinde her birimiz yüzlerce, hatta binlerce insana bağlıyız. Paylaştıklarımızın veya mesajlarımızın sosyal medyada bağlantılarımız tarafından görmezden gelinmesi gibi basit bir şey bile reddedilme hissine sebep olabilir.
Bu tür küçük reddedilmelerin yanı sıra, çok daha büyük ve can yakıcı reddedilme tecrübeleri de yaşarız. Eşimiz veya sevgilimiz bizi terk ettiğinde, işten çıkarıldığımızda, arkadaşlarımız tarafından dışlandığımızda veya hayat seçimlerimiz yüzünden ailemiz tarafından reddedilirsek, bizi felç edebilecek kadar büyük acılar hissetmek mümkün.
Yaşadığımız reddedilme hissi büyük veya küçük olsun, her zaman can yakar. Peki neden?
Çünkü beynimiz böyle tepki vermeye programlı.
Bir araştırmada, katılımcılar MRI makinesine bağlanıyor ve yakın zamanda yaşadıkları bir reddedilme tecrübesini hatırlamaları isteniyor. Sonuç inanılmaz. Reddedilme acısının hatırlanması, beynin fiziksel acıya maruz kaldığımızda uyarılan bölümlerini uyarıyor. Reddedilmekten duyduğumuz acı dayak yemekten veya merdivenlerden düşmekten duyduğumuz acı kadar gerçek!
Peki beynimiz neden böyle tepki vermeye programlı?
Evrimsel psikologlar bunun kabile olarak yaşadığımız döneme dayandığına inanıyor. O zamanlarda bir insanın tek başına hayatta kalması imkansız olduğu için, dışlanmak ölüme mahkum edilmekle aynı şeydi. Bu yüzden, kabile üyelerimiz tarafından dışlanacağımız bir durum geliştiğinde, erken uyarı sistemi geliştirdik. Reddedilmenin acısını daha çok hisseden insanlar, davranışlarını değiştirerek kabilede kaldılar, ve genlerini aktarabildiler.
Reddedilme acısını kendi kendimize yaşatırız
Elbette, reddedilmenin yaşattığı duygusal acı, olayın tek yönü değil. Reddedilmek aynı zamanda özgüvenimize de zarar veriyor, içimizde kin birikmesine yol açıyor ve ait olmakla ilgili dengemizi bozuyor.
Aslında reddedilme acısını kendi kendimize yaşatırız. Bir partner bizi bıraktığında veya çok istediğimiz iş teklifini alamadığımızda kendimizi eleştirmeye başlarız. Kötü yönlerimize odaklanır, kendimizi yetersiz görürüz. Başka bir deyişle, reddedilince özgüvenimiz yara alır, biz de bu yarayı iyice deşeriz. Bu çok sağlıksız olsa bile, özellikle farkında değilsek devam eder ve kendimize zarar veririz.
Reddedilmekle başa çıkmanın çok daha sağlıklı yolları var. Kendi canınızı yakmak yerine, çektiğiniz acıyı dindirip özgüveninizi yeniden inşa etmeye başlayabilirsiniz. İşte yapabilecekleriniz :
Kendinizi eleştirmeye sıfır tolerans
Reddedildikten sonra tüm hatalarınızın listesini çıkarmak ne kadar çekici görünse de, yapmayın. Elbette olayları gözden geçirip bir sonraki sefere nasıl davranmanız gerektiğini düşünün, ama bunu kendinizi yıpratan şekilde yapmanın size hiçbir faydası yok. "Bundan sonra bana hak ettiğim değeri veren biriyle beraber olacağım" demek sorun değil. "Sevilmeye değer değilim!" diye düşünmek ise büyük sorun!
Bir başka hata ise reddedilmenin kişisel algılanmasıdır. Çoğu reddedilme, ister romantik olsun ister profesyonel, durumun, şartların veya zamanın gerekliliğidir. Neden yürümediğini anlamak için kendini aşırı yormak, gereksiz olmanın ötesinde yanıltıcı da olabilir.
Özgüveninizi yeniden inşa edin
Özgüveniniz darbe aldığında, sahip olduğunuz özellikleri kendinize hatırlatmak önemlidir. Bunu yapmanın en iyi yolu, iyi özelliklerinizi hatırlamaktır. Sizi değerli kılan 5 özelliğinizi yazın. Neden romantik ilişkilerde iyisiniz? Örneğin güvenilir ve partnerinize destek veren birisiniz. Sizi iyi bir arkadaş yapan ne? Örneğin sadıksınız ve iyi bir dinleyicisiniz. İyi bir çalışan olmanızı sağlayan özellikler neler? Örneğin sorumluluk sahibisiniz ve dürüstsünüz. Bunlardan birini seçin ve bu özelliğin diğerleri için neden önemli olduğu ile ilgili bir veya iki paragraf yazın. Bunu yapmak özgüveninizin iyileşmesine yardımcı olacaktır ve çektiğiniz duygusal acıyı azaltacaktır. Düşünmeniz yeterli değil, mutlaka kağıda dökün.
Sosyal bağ hislerinizi güçlendirin
Sosyal yaratıklar olarak, içinde bulunduğumuz gruplar tarafından değer görmek isteriz. Reddedilmek ait olmakla ilgili dengemizi bozar, huzursuz ve kopuk hissetmemize sebep olur. Bu yüzden, değer gördüğümüzü ve sevildiğimizi kendimize hatırlatmamız gerekir. İş arkadaşlarınız sizi öğle yemeğine davet etmediyse, spor salonundan arkadaşlarınızla bir şeyler için. Çocuğunuz bir arkadaşı tarafından reddedildiyse, başka bir arkadaşla görüşmesi için plan yapın. Flört ettiğiniz birisi mesajlarınıza cevap vermezse, annenizi arayın ve sadece sesinizin bile insanları mutlu edebileceğini görün.
Reddedilmek asla kolay değildir, ama reddedilmenin size verebileceği psikolojik hasarı minimuma indirip, özgüveninizi yeniden inşa etmeyi öğrenerek eskisinden bile daha güçlü olmanız mümkün.
